Латински-Лекција 3

Белешки за вокабуларот

Номинативниот падеж е падежот на подметот во реченицата.

Белешка: Кај еден збор номинативната еднина не се изведува од генитивната форма на зборот како кај другите падежи, туку (особено во случајот на именки од 3-та деклинација) се зналително различни по форма.

Во оваа глава ќе се користат следниве поими:

м. = машки род ж. = женски род с. = среден род

Именките од 1-ва и 2-ра деклинација се дадени во номинатив. Благовремено ќе биде додадена и генитивната еднина. Иако не е апсолутно неопходно, би требало да стекнете навика да деклинирате именки на база на генитивната сонова. Во оваа глава тоа не се третира.
Именките од 3-та, 4-та и 5-та деклинација се дадени во номинативна и генитивна еднина.
Придавките од 1-ва/2-ра деклинација се дадени со наставките за машки, женски и среден род.
Придавките од 3-та деклинација се дадени во номинативна и генитивна еднина.

Граматика - Дел први: Преглед на падежот Номинатив

Вокабулар за лекцијава

Латински	Македонски

magn-us -a -um	голем -а -о
bon-us -a -um	доб-ар -ра -ро
mal-us -a -um	лош -а -о

puell-a ж.	девојка
puer м.	момче
domin-a ж.	господар
domin-us м.	господарка

lud-us м.	училиште
triclini-um с.	трпезарија

esse (ego) sum (tu) es [lud-us] est (nos) sumus (vos) estis [lud-ī] sunt	да се биде јас сум ти си [училиштето] is* ние сме вие сте [училиштата] се

non	Прилог кој стои пред глаголот и значи ,,не" и со тоа го негира зборот.

Запомнете: некои именки од 2-ра деклинација ја губат наставката ,,-us" во номинатив - момче е ,,puer", а не "~~puer-us~~".

Граматика: ставање на номинативот во множина

Број	1-ва деклинација Жен.	2-ра деклинација Маш.	2-ра деклинација Сред.
Еднина	puell-a	lud-us	triclini-um
Множина	puell-ae	lud-i	triclini-a

За ставање на правилни именки во множина, заменете ја наставката за еднина со наставката за множина. Сите придавки кои ја опишуваат именката мораат да бидат исто така во множ ина -- придавките мораат да се сложуваат со именките по падеж, број и род.

Глаголот мора да се сложува по број со неговиот подмет.

Примери

Латински	Македонски
puell-a est bon-a	Девојката е добра.
За множина:
puell-ae sunt bon-ae	Девојките се добри.

Латински	Македонски
poet-a est bon-us	Поетот е добар.
За множина:
poet-ae sunt bon-i	Поетите се добри.

Латински	Македонски
triclini-um est magn-um	Трпезаријата е голема.
За множина:
triclini-a sunt magn-a	Трпезариите се големи.

Латински	Македонски
sum magn-us	Јас сум голем.
За множина:
sumus magn-i	Ние сме големи.

Латински	Македонски
es bon-us	Ти си добар.
За множина:
estis bon-i	Вие сте добри.

Други примери

Пример 1

Латински	Македонски
triclini-um est magn-um	Трпезаријата е голема.

Белешки: За да означиме дека трпезаријата е таа што е голема, на зборот му додаваме номинативна наставка од среден род, еднина (-um) на magn-us, за да се сложи по род (triclini-um е среден род и бара наставка од среден род), падеж (triclini-um е во номинатив и бара номинативна наставка) и број (triclini-um е во еднина и бара наставка во еднина). Правилната наставка за magnus во овој случај е -um.

Затоа, ~~triclinium est magnus~~, е грешка бидејќи magnus не се сложува со triclinium и вака би збуниле некој римјанин. Тој би ве разбрал: ,,Трпезаријата е голем човек."

Пример 2

Латински	Македонски
puell-a est magn-a	Девојката е голема.

Белешки: За да означиме дека девојката е таа што е голема, на зборот му додаваме номинативна наставка од женски род, еднина (-а) на magn-us, за да се сложи по род (puell-a е женски род и бара наставка од женски род), падеж (puell-a е во номинатив и бара номинативна наставка) и број (puell-a е во еднина и бара наставка во еднина). Правилната наставка за magnus во овој случај е -а.

Пример 3

Латински	Македонски
lud-us est magn-us	Училиштето е големо.

Белешки: За да означиме дека училиштето е тоа што е големо, на зборот му додаваме номинативна наставка од машки род, еднина (-us) на magn-us, за да се сложи по род (lud-us е машки род и бара наставка од машки род род), падеж (lud-us е во номинатив и бара номинативна наставка) и број (lud-us е во еднина и бара наставка во еднина). Правилната наставка за magnus во овој случај е -us.

Пример 4

Латински	Македонски
ludi sunt magni	Училиштата се големи.

Белешки: За да означиме дека училиштата е тие што се големи, на зборот му додаваме номинативна наставка од машки род, множина (-i) на magn-us, за да се сложи по род (lud-us е машки род и бара наставка од машки род род), падеж (lud-us е во номинатив и бара номинативна наставка) и број (lud-us е во множина и бара наставка во множина). Правилната наставка за magnus во овој случај е -i.

Вежба 1

Преведете на македонски:

vos estis boni
sum qui sum (qui = кој)
es puell-a.
lud-us est magn-us.
sumus bon-i

Преведете на македонски:

sum bon-us
es bon-us
est bon-us
sumus bon-i
estis bon-i
sunt bon-i
puell-a est in hort-o (in horto = во градината)
sum in hort-o
es in hort-o
sunt in hort-o
Fabi-us est bon-us (Fabius е лично име)
Juli-a est puell-a.
Flavi-a est domin-a.
Fabi-us est domin-us
Flavi-a non est domin-a mal-a.
non sum bon-us.
non sumus bon-i.

^ Латински ^ | << Лекција 2 | Лекција 4 >>